به گزارش خبرگزاری حوزه, کرسی علمی ترویجی با عنوان «تأثیر جامعه بر فقه با تأکید بر آراء امام خمینی (قدس سره)» با ارائه حجت الاسلام محمد باقر ربانی و ناقدی حجت الاسلام سعید فاقدی و دبیری حجت الاسلام حسینی؛ به میزبانی مؤسسه دارالثقلین امام عصر (عج) و با همکاری مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در قم برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، حجت الاسلام محمد باقر ربانی ضمن عرض تسلیت شهادت عده ای از هموطنان در حادثه تروریستی کرمان و محکومیت این جنایت، به ارائه دیدگاه خود در زمینه موضوع کرسی پرداخت.
وی در ابتدا با اشاره به برخی مبانی کلان فقهی امام خمینی (ره) گفت: از جمله مبانی مهم حضرت امام(ره) در زمینه فقه، می توان به اعتقاد به جامعیت دین و وجود احکام اجتماعی در دین، عدم اکتفاء به اجتهاد اصطلاحی، ضرورت نگاه نظام‌مند به فقه، نقش زمان و مکان در اجتهاد و توجه به نقش مصلحت اشاره نمود.
مدیر گروه فقه جامعه و فرهنگ مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام در ادامه، تأثیر جامعه بر فقه را تبیین کرد و افزود: با پیشرفت و توسعه جامعه، قلمروی فقه نیز توسعه پیدا می‌کند و با پیچیده شدن شرایط اجتماعی، موضوعات و یا مصادیق جدیدی برای احکام ایجاد خواهد شد که سابقا وجود نداشته اند به اضافه اینکه جامعه می تواند موجب دگرگونی در ملاک حکم و یا کشف مصادیق جدید برای ملاک حکم باشد، حتی جامعه می تواند در شرایط خاص، مانند وهن دین نسبت به اجرای احکام، حالت بازدارندگی داشته باشد.
وی افزود: توجه به تأثیر جامعه بر توسعه قلمروی فقه و حضور فقه در بررسی مسائل اجتماعی و تقابل فقه فردی و اجتماعی مربوط به دوران جدید است.
سپس حجت الاسلام سعید فاقدی به نقد مطالب ایشان پرداخت و بیان کرد: امام خمینی ره معتقد بودند سرشت انسان، علت تشکیل جامعه است و ازطرف دیگر امام بزرگوار، فقه را تئوری واقعی و کامل اداره انسان می‌دانستند، لذا اگر بخواهد فقه انسان را اداره کند، نمی تواند تعامل انسان و جامعه را لحاظ نکند لذا جامعه در شکل گیری تمام مراحل فقه تأثیر بسزایی داشته است.
وی در ادامه بیان کرد: این تأثیرپذیری مربوط به دوران جدید نیست؛ بلکه فقه ما همواره بر فرهنگ عمومی جامعه و عرف مردم؛ چه در فهم از ادله و نصوص چه در ناحیه ادله فقهی توجه داشته است و این موضوع با توجه به تعریف فقها از عرف، به ادبیات اصولی همان تأثیر عرف و سیره عقلاء بر فقه است اگر چه فقها از کلمات فقه فردی و اجتماعی استفاده نکرده‌اند؛ اما با بررسی آثار فقهی، مانند موارد به کار گیری قاعده اختلال نظام در ساحت های اجتماعی، مشخص است که فقها به این نکات توجه داشته‌اند.
وی ادامه داد: جامعه از مرحله ملاکات و جعل و تا نحوه بیان و اجرای حکم، در فقه مؤثر بوده است و فقه بر اساس همین تأثیر، نگارش و تکمیل شده است البته باید توجه داشت که این تاثیر به نحو اقتضاء و جزء علت می باشد؛ و در یک نظام مبتنی و حاکم بر فهم دین وشریعت و قواعد مربوط به زبان شناسی و بعد از تفقه کامل در اصول فقه و ممارست با فهم ادله نقلی و اجتهادی قابل اعمال خواهد بود.
لازم به ذکر است، سلسله نشست ها و کرسی های علمی ترویجی فقهی به میزبانی مؤسسه دارالثقلین امام عصر(عج) تحت اشراف آیت الله محسن فقیهی و همکاری دیگر مراکز تخصصی فقهی، به صورت ماهانه برگزار می گردد.
انتهای پیام
